อาการของ PCOS ภาวะถุงน้ำรังไขหลายใบ
ถุงน้ำในรังไข่หลายใบ (PCOS)
กลุ่มอาการถุงน้ำรังไข่หลายใบ หรือ PCOS ( Polycystic ovarian syndrome) เป็นภาวะที่มีความผิดปกติของระบบต่อมไร้ท่อ โดยลักษณะของกลุ่มอาการนี้จะมีอาการหลายอย่างร่วมกัน เช่น มีอาการแสดงของฮอร์โมนเพศชายเกิน ภาวะไม่ตกไข่เรื้อรังทำให้ประจำเดือนมาไม่ปกติ ภาวะดื้อต่ออินซูลิน ภาวะอ้วนลงพุง ซึ่งทำให้เสี่ยงต่อการเกิดโรคเบาหวานมากขึ้นในอนาคต
สาเหตุของ PCOS คืออะไร
ปัจจุบันยังไม่ทราบถึงสาเหตุที่แท้จริงของกลุ่มอาการถุงน้ำรังไข่หลายใบ แต่เชื่อว่ามีความผิดปกติอยู่ที่หลายๆกลไกซึ่งมีผลสืบเนื่องเกี่ยวพันกัน ผู้ที่มีภาวะเสี่ยงเป็น PCOS พบได้ประมาณร้อยละ 10-20 ของสตรีวัยเจริญพันธุ์ และพบได้มากขึ้นในสตรีที่มีภาวะอ้วน
กรรมพันธุ์เกี่ยวกับการเกิดโรค PCOS หรือไม่
พันธุกรรม อาจมีส่วนทำให้เกิดโรคได้มากขึ้น โดยพบว่า ถ้ามีประวัติในครอบครัวโดยเฉพาะในลำดับญาติสายตรง (First-degree relative) เช่น แม่ ลูก พี่น้อง เป็น PCOS สตรีวัยเจริญพันธุ์ในครอบครัวนั้นมีโอกาสเป็น PCOS ได้มากกว่าคนทั่วไป ซึ่งสาเหตุทางพันธุกรรมพบว่าอาจมีส่วนเกี่ยวข้องกับความผิดปกติของยีน (gene) CYP17A และ CYP11A ส่งผลทำให้มีการทำงานของเอนไซม์ (enzyme) ที่ผิดปกติไป และมีการถ่ายทอดพันธุกรรมแบบ X-linked dominant
ทำไมผู้ที่มีภาวะน้ำหนักเกิน ประจำเดือนมาไม่ปกติจึงมีความเสี่ยงเป็น PCOS
ผู้หญิงที่มีน้ำหนักเกิน หรือภาวะอ้วน โดยเฉพาะคนที่มีลักษณะอ้วนลงพุง คือมีการสะสมไขมันมากในบริเวณผนังหน้าท้องและในช่องท้อง มากกว่าไขมันสะสมที่อื่น การที่มีลักษณะอ้วนลงพุงนั้น พบว่ามีความเสี่ยงต่อการเกิดภาวะดื้ออินซูลิน ความเสี่ยงต่อการเกิดเบาหวานมากขึ้นกว่าสตรีที่มีรูปร่างปกติ นอกจากนี้ยังพบว่า ทำให้เกิดความผิดปกติของการสร้างฮอร์โมน ทำให้รังไข่มีการผลิตฮอร์โมนเพศชายมากขึ้นกว่าปกติ ประจำเดือนมาผิดปกติ จึงเป็นสาเหตุของการเกิดโรค PCOS ได้
อาการใดที่น่าสงสัยว่าเป็น PCOS
- ประจำเดือนมาผิดปกติ เช่น ประจำเดือนไม่มาติดต่อกันนานหลายเดือน ประจำเดือนมาไม่สม่ำเสมอ ประจำเดือนมานานและอาจมามากหรือน้อยผิดปกติ
- ภาวะมีบุตรยาก
- มีอาการแสดงของฮอร์โมนเพศชายเกิน เช่น มีสิวมาก หน้ามัน ขนดก ศีรษะล้าน ผมบาง มีลักษณะกล้ามเนื้อแบบเพศชาย หรือเสียงแหบแบบเพศชาย เป็นต้น
- ตรวจอัลตร้าซาวด์พบถุงน้ำหลายใบในรังไข่ (Polycystic ovaries)
- ภาวะอ้วน น้ำหนักเกิน หรือตรวจพบภาวะเบาหวาน
ควรตรวจหา PCOS เป็นประจำหรือไม่ / ควรตรวจเมื่อใด
การตรวจวินิจฉัย PCOS ในปัจจุบันไม่ได้มีคำแนะนำให้ตรวจคัดกรองโรคเป็นประจำทุกปี แต่ในสตรีที่มีอาการผิดปกติ
หรือสงสัยภาวะ PCOS ควรมาปรึกษาแพทย์ เพื่อทำการตรวจวินิจฉัยเพิ่มเติม
สอบถามข้อมูลเพิ่มเติมได้ที่แผนกสูติ - นรีเวช
โทร. 0-2109-1111 ต่อ 10100 , 10101
